Elsevier; Pappen en nathouden (China - Noord Korea); 23 oktober 2010

Peking wringt zich in allerlei bochten om zijn Machiavellistische buurman Kim Jong-il niet tot orde te hoeven roepen. Want dat zou tot onrust in China kunnen leiden.

Noord-Korea wordt ook wel de meeste Machiavellistische staat ter wereld genoemd. Met zijn amorele en oorlogszuchtige gedrag, weet dictator Kim Jong-il steeds weer de buurlanden tegen elkaar uit te spelen, om er zelf beter van te worden.
Vorige week verordonneerde hij een plotselinge aanval op het Zuid Koreaanse eiland Yeongpeong, waarbij vier doden vielen, velen gewond raakten en een complete ravage werd aangericht.
Maar in plaats van een eensgezinde veroordeling van deze laffe, agressieve daad, wringen China en Rusland zich in allerlei bochten om geen stelling te hoeven nemen. En lopen Amerika en Zuid-Korea, bondgenoten van elkaar, het gevaar om uiteindelijk als agressors te worden gebrandmerkt. Omdat ze als tegenreactie op de aanval, een grootscheepse militaire oefening op zee hielden.
Best knap, als je het spel zo weet te spelen. En best gevaarlijk ook. Want nu Pyongyang voor het eerst sinds 1953, het jaar waarin Noord en Zuid een wapenstilstand tekenden, ook gewone burgers heeft aangevallen, is de Zuid- Koreaanse president Lee Myung Bak in alle staten. Hij zweert wraak als er nog maar één granaat op Zuid-Koreaans grondgebied valt. Voor het eerst in jaren worden de bewoners van Seoel, de hoofdstad van Zuid-Korea, ingelicht over de locatie van schuilkelders.
Het is menens, maar niemand zit te wachten op verdere escalatie van het conflict. Vooral China, Noord-Korea’s enige bondgenoot, en tevens de grootste donateur en handelspartner, zit in een lastig pakket. Want ook al doet het land verwoede pogingen om zich als een ‘neutrale bemiddelaar’ op te stellen, en heeft het alle partijen met klem opgeroepen om weer om te tafel te gaan zitten, de Chinezen beseffen heel goed dat alleen zij druk kunnen uitoefenen op Kim Jong-il.
Helaas valt er valt er op dat gebied weinig te verwachten. Wat weerhoudt het anders zo uitgesproken China er toch van stevig op te treden? Volgens Noord- Korea specialist Andrei Lankov heeft Peking kilo’s boter op het hoofd.
Na een ondergrondse kernproef in 2006 legde de internationale gemeenschap Noord-Korea strenge sancties op, die de afgelopen jaren werden geïntensiveerd. Maar de sancties hebben helaas geen enkel effect gehad op de macht van het regime of geleid tot ontwapening of hervormingen.
Dat komt omdat ze op grote schaal zijn ontdoken. Door China. Dat bleef het grillige buurland immers voorzien van handel, voedsel en energie, alsof er geen vuiltje aan de lucht was. De belangrijkste reden: Peking heeft geen baat bij een instabiel Noord-Korea of ineenstorting van het regime. Want dat zou betekenen dat er miljoenen vluchtelingen de grens over komen, onder wie veel gewapende soldaten. Met als resultaat grote onrust in China zelf.
Bovendien zou er in een instabiel Noord-Korea ook geen controle meer zijn over de voorraad plutonium, stelt Lankov, waarmee het land naar verluidt zes tot acht raketten kan maken met een kernkop. In dat verband betekent de onthulling dat Pyongyang, ondanks alle sancties, een gloednieuwe fabriek heeft gebouwd waarin op grote schaal uranium kan worden verrijkt, ook niet veel goeds.
De voornaamste doelen van de communistische partij in China zijn aan de macht blijven en de binnenlandse stabiliteit te behouden. En dat lukt alleen als er nog eens een paar honderd miljoen Chinezen uit de armoede worden getild en de hoge economische groei op peil blijft. Daarmee komen de machthebbers immers tegemoet aan het motto ‘Nu zijn wij Aan de beurt’, dat uit veel Chinese monden klinkt.
Peking wil wel degelijk een grotere rol spelen in de wereldpolitiek, maar zal geen enkele stap nemen die indruist tegen dit landsbelang. Vandaar de weigering om de nationale munt de yuan op te waarderen, die kunstmatig laag wordt gehouden, wat oneerlijke concurrentie in de hand werkt. En vandaar ook de onwil om streng op te treden tegen Kim Jong-il. Bovendien zal China, als permanent lid van de Veiligheidsraad, iedere veroordeling vanuit die hoek blokkeren.
Klinkt er dan geen enkel tegengeluid in China? Jawel. Vorig jaar nog, plaatsten een groep Chinese intellectuelen een open brief op het internet. Daarin riepen ze de autoriteiten op om te breken met het ‘duivelse’ regime in Pyongyang en samen te werken met de Amerika, om de 22 miljoen Noord- Koreanen ‘te bevrijden’.
Een van de opstellers, de politicoloog en internetondernemer Zhang Hui, pleitte voor een totale economische blokkade van Noord-Korea. Hij riep Peking op te stoppen met het steunen van dictator Kim Jong-il. En propageerde hereniging van Noord- en Zuid-Korea. Omdat het veel beter zou zijn voor de toekomst van China om naast een veilig land te leven in plaats van een ‘nucleaire schurkenstaat’.
Uit gelekte documenten die op de site Wikileaks zijn gepubliceerd, blijkt dat een aantal hoge Chinese diplomaten het eens is met de intellectuelen.
Honderden wetenschappers en mensenrechtenactivisten ondertekenden de brief van Hui, die helaas al snel werd gecensureerd door de Chinese internetpolitie. Sindsdien zijn de stemmen verstomd.
Peking zal Kim Jong-il naar verwachting de hand boven het hoofd blijven houden. En waarschijnlijk krijgt hij ook nog een grote zak geld cadeau, in ruil voor de toezegging dat hij zich voorlopig weer even koest zal houden. Het toont maar weer: een geslepen Machiavellist, komt overal mee weg.

Kader chronologie van provocaties
Maart 2010: Het Zuid-Koreaanse Marineschip de Cheonan wordt geraakt door een Noord-Koreaanse torpedo; 47 opvarenden komen om.
Oktober 2010; Noord-Koreaanse grenssoldaten lossen schoten die op Zuid- Koreaans grondgebied terecht komen.
November 2010: Een Amerikaanse wetenschapper onthult dat hij een rondleiding heeft gekregen door een gloednieuwe fabriek in Noord-Korea, waarin op grote schaal uranium kan worden verrijkt. Volgens de Noord-Koreanen is de uranium bedoeld voor de opwekking van ‘schone energie’. Maar het kan ook worden gebruikt voor nog sterkere kernkoppen.
November 2010; Slechts een paar dagen later valt Noord-Korea opeens het Zuid-Koreaanse eiland Yeongpeong aan met een granaatoffensief. Het Zuiden vuurt terug maar kan niet voorkomen dat er doden en gewonden vallen en er een ravage wordt aangericht